سیستم ارت در برق کشی ساختمان از مراحل بسیار ضروری بوده و در صورتی که این سیستم توسط برقکار انجام نشود خطراتی مانند برق گرفتگی، آتش سوزی و سوختن وسایل برقی وجود خواهد داشت. ارت یا earth به معنای زمین بوده و سیستم ارت نیز به معنای اتصال زمین می باشد و سیستم ارتینگ به سیستمی گفته می شود که در آن بدنه تجهیزات و دستگاه های مختلف برقی از طریق یک اتصال به زمین متصل می شود. در این مقاله به معرفی کامل سیستم ارت ساختمان، ضرورت و هدف از اجرای آن و نحوه انجام آن پرداخته شده است.
وجود اختلاف پتانسیل بین دو نقطه باعث ایجاد جریان برق می شود و این جریان الکتریکی به کار کردن تجهیزات برقی می انجامد. سیم فاز و نول سیم های موجود در مدارهای الکتریکی بوده که هر یک دارای ویژگی هایی می باشند.
سیم فاز بسیار خطرناک بوده و حامل بارهای الکتریکی می باشد و در برخورد با اجسام رسانا بار الکتریکی را به آنها منتقل می کند. سیم نول برای ایجاد مدار بسته مورد استفاده قرار می گیرد و لمس کردن آن هیچ گونه خطری نخواهد داشت.
بین فاز و نول و همچنین دو از غیر همنام یک اختلاف پتانسیل وجود دارد که در کشور ما اختلاف پتانسیل فاز و نول 220 ولت و بین دو فاز غیر همنام 380 ولت می باشد. اختلاف پتانسیل میان فاز و زمین نیز وجود داشته و زمین را به عنوان ولتاژ صفر در نظر می گیرند.
از سیستم ارت برای هدایت کردن جریان های ناخواسته به زمین استفاده می کنند. در واقع در تعریف سیستم ارت می توان گفت که قسمت هایی خاص از تجهیزات مختلف مانند بدنه آنها و قسمت هایی که نباید برق دار باشند جهت ایجاد ایمنی برای افراد و تجهیزات از طریق سیم ارت به زمین متصل می شود.
اگر بدن انسان بین دو نقطه که دارای اختلاف فاز می باشند مانند فاز و نول و یا فاز و زمین قرار گیرد باعث می شود تا جریان از بدن عبور نماید و این جریان ایجاد یک شوک الکتریکی در فرد کرده و موجب برق گرفتگی می شود. سیستم ارت می تواند از این حادثه از طریق اتصال سیم ارت به زمین جلوگیری نماید.
به استفاده از سیستم ارت جهت جلوگیری از انتقال جریان به بدن انسان و انتقال ولتاژ به زمین سیستم ارتینگ گفته می شود. اولین بار در سال 1924 در انگلستان استفاده از سیستم ارت اجباری شد و امروزه به یکی از سیستم هایی ضروری در برق کشی ساختمان تبدیل شده است و اهمیت آن به اندازه برق کشی می باشد.
هدف از سیستم ارتینگ جلوگیری از بروز خطرات مختلف مانند برق گرفتگی و آتش سوزی از طریق انتقال جریان الکتریکی به زمین می باشد. سیستم ارتینگ از چاه ارت و سیم متصل به چاه می باشد.
اگر بخواهیم به اهداف سیستم ارتینگ اشاره کنیم باید بگوییم که اولین هدف این سیستم مهار جریان های تولید شده از القای الکترومغناطیسی و تخلیه الکتریسیته ساکن می باشد.
هدف دیگر کاهش دادن ولتاژ گام و تماس در مواقع برخورد اختلاف پتانسیل های خطرناک می باشد. کارکرد صحیح تجهیزات حفاظتی و همچنین حفاظت از جان انسان ها و کاربرد مناسب سیستم های الکترونیکی و دیجیتالی از جمله اهدافی است که سیستم ارتینگ دنبال می کند.
دو روش کلی برای اجرای سیستم ارت وجود دارد که یکی از این روش ها روش زمین عمقی و دیگری روش زمین سطحی می باشد. هر یک از این روش ها نیاز به تجهیزات مخصوص به خود داشته و نحوه اجرای متفاوتی دارند. در ادامه به معرفی این روش ها و نحوه اجرای آنها اشاره شده است.
در مناطقی که در آنها امکان حفاری به شکل عمیق وجود ندارد از روش سطحی استفاده می شود. عمق حفاری در این روش حدود 80 سانتی متر می باشد. در مکان هایی که ارتفاع از سطح دریا در آنها پایین باشد نیاز به استفاده از سیستم ارتینگ سطحی می باشد. همچنین در زمان ایی که فاصله بین دکل و سایت زیاد است و یا پستی و بلندی محوطه سایت کم است روش سطحی نسبت به روش زمین عمقی ارجحیت دارد.
برای اجرای ارت به روش سطحی روش های مختلفی وجود دارد که از این روش ها می توان به روش ROD، RING، پنجه ای یا شعاعی، مختلط، حلزونی، الکتروشیمیایی و شبکه ای اشاره کرد. هر یک از این روش ها نیاز به مصالح متفاوتی داشته و روش اجرای مخصوص به خود را دارند.
در این روش نیاز است تا از یک چاه برای اتصال سیم ارت استفاده شود. برای استفاده از این روش باید به نکات مختلفی توجه نمود که در ادامه بیان شده است.
نکات مختلفی را در سیستم ارتینگ باید در نظر داشت و آنها را رعایت نمود. به هیچ عنوان بر روی دکل نباید جوشکاری صورت گیرد و کلیه اتصالات باید با مفتول برنج یا نقره جوشکاری گردد. برای استفاده از ترانس برق شهر در ایستگاه های مخابرات باید گراند را به صورت جداگانه اجرا نمود.
آموزش برق ساختمان را در آموزشگاه محتمع آموزشی برق از دست ندهید.