فیوز مینیاتوری چیست؟
دسته بندی: مقالات دوره های مهارتی برق
فیوز مینیاتوری یا کلید محافظ جان MCB از عبارت Miniature Circuit Breaker گرفته شده است و یکی از تجهیزات پرکاربرد الکتریکی به شمار می رود و در برق کشی ساختمان استفاده می شود. این کلید در مقابل جریانات اضافی حساس است و سریعا مدار را قطع می کند. به این صورت که اگر جریان اضافی از فیوز بگذرد برای تامین امنیت و جلوگیری از اتصال کوتاه برق را قطع می کند در نتیجه مانع آسیب رسیدن به سایر اجزای مدار و وسایل می شود. در این مطلب به روش نصب فیوز مینیاتوری و کلید پریز آن می پردازیم .
اتصال کوتاه نوعی خطا محسوب می شود که هنگام وقوع جریان بالایی از مدار عبور می کند و باعث ایجاد جرقه و اتش سوزی می شود. در نتیجه کلید مینیاتوری با قطع جریان برق مانع اسیب به بخش های دیگر مدار می شود.
محافظت توسط کلید مینیاتوری به دو روش انجام می شود.
در روش اول تشخیص جریان اضافی توسط دو فلز غیر هادی انجام می شود که با عبور جریانی بیشتر از جریان نامی، این فلز گرم تر می شود و خمیدگی بیشتری پیدا می کند و در نهایت جریان برق را قطع می کند.
در روش دوم تشخیص میزان جریان اضافی توسط یک سیم پیچ با تعداد دور کم و قطر زیاد انجام می شود و مانند روش قبل با عبور جریانی بیشتر از جریان نامی کلید مینیاتوری جریان برق را قطع می کند.
کلیدهای مینیاتوری در تعداد پل های مختلفی به بازار عرضه می شود مانند کلیدهای تک پل و دو پل و سه پل و چهار پل .در هنگام استفاده از کلید مینیاتوری سه پل اگر یک فاز دچار مشکل شود کلید مینیاتوری جریان برق کل مدار را قطع می کند. همچنین رنج جریانی کلید های مینیاتوری 2 الی 63 آمپر می باشد
موارد استفاده از کلید های مینیاتوری
- تابلو برق صنعتی
- منازل مسکونی
- شرکت ها و ادارات
- بیمارستان ها
- بخش های صنعتی
کلید مینیاتوری از نظر سرعت عملکرد
کلید مینیاتوری از نظر سرعت عملکرد به دو دسته تقسیم می شوند:
کلید های کند کار که با تاخیر عکس العمل نشان می دهند جریان برق را قطع می کنند
کلید های تند کار که در زمان کمتری و به سرعت عکس العمل نشان می دهند و جریان برق را قطع می کنند.
جریان فیوز های مینیاتوری
در فیوز های مینیاتوری دو نوع جریان وجود دارد: جریان نامی و جریان لحظه ای
جریان نامی کلید مینیاتوری چیست؟
هر کلید مینیاتوری یک جریان نامی مخصوص به خود را دارد. به بیشترین مقدار جریان مجاز که یک فیوز مینیاتور می تواند تحمل کند بدون این که قطع شود را جریان نامی می گویند. در صورتی که جریانی بیشتر از این مقدار از کلید مینیاتوری عبور کند کلید واکنش نشان داده و جریان برق را قطع می کند. جریان نامی فیوز های مینیاتوری به صورت اعداد یک رقمی یا دو رقمی حک شده است.
جریان لحظه ای کلید مینیاتوری چیست؟
روی کلید مینیاتوری معمولا یک عدد بزرگی مثل 6000 یا 3000 حک می شود که نشان دهنده جریان است و در یک کادر مستطیل قرار می گیرد و نشان دهنده مقدار جریانی است که کلید در یک لحظه یا یک ثانیه می تواند تحمل کند.
انواع فیوز های مینیاتوری
فیوز های مینیاتوری از نظر کاربرد به چند بخش تقسیم می شوند.
کلید مینیاتوری تیپ B روشنایی: این کلید ها به کلید های تندکار معروف هستند و برای تاسیسات روشنایی صنعتی و ساختمان های مسکونی استفاده می شود و در مقابل جریان اضافی سریع واکنش نشان می دهند. در حقیقت کلید های مینیاتوری تیپ B برای بارهای مقاومتی یا القایی کوچک استفاده می شوند. هنگامی که جریانی بار 3 تا 5 برابر جریان نامی از مدار بگذرد این کلید ها جریان برق را قطع می کنند در نتیجه برای مصارف خانگی بسیار موثر و پر کاربرد هستند.
کلید مینیاتوری تیپ C موتوری: این کلید ها به کلید های کند کار معروف هستند و در تأسیسات تجاری و صنعتی به کار می روند. هنگامی که جریانی با بار 5 تا 10 برابر جریان نامی از مدار بگذرد این کلید ها برق را قطع می کنند. معمولاً برای موتورهای کوچک یا لامپ های فلورسنت به کار می‌رود. زمان قطع برق توسط کلید مینیاتوری تیپ C از تیپ B بیشتر است. زمانی که اتصال کوتاه زیاد رخ می دهد همچنین برای بارهای القایی زیاد از این کلید ها استفاده می کنند.
کلید مینیاتوری تیپ D ترانسفورماتوری: این کلید ها برای مصارف صنعتی خاص مانند مولد های اشعه ایکس و یا ترانسفورماتورها و تجهیزات جوشکاری صنعتی و موتورهای سیم پیچی بزرگ به کار می رود. هنگامی که جریانی با بار 10 تا 20 برابر جریان نامی از مدار بگذرد این کلید ها جریان برق را قطع می کنند. زمان قطع برق توسط کلید مینیاتوری تیپ D از همه بیشتر است.
کلید مینیاتوری تیپ K قدرت: این کلید ها برای حفاظت مدارهای قدرت ، ترانسفورماتور و موتور ها به کار می رود. حساسیت این کلید به جریان اضافی بیشتر است و سریع تر از سایر کلید ها برق را قطع می کند. اما هنگام اتصال کوتاه مانند تیپ D و C عمل می کند.
کلید مینیاتوری تیپ Z بسیار حساس: این کلید ها هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر باشد به سرعت برق را قطع می کند. کلید مینیاتوری تیپ Z در مقایسه با سایر تیپ ها هنگام عبور جریان اضافی و هنگام اتصال کوتاه سریع تر برق را قطع می کند در نتیجه در مدارهایی با حساسیت بسیار بالا به کار می رود.
ساختار کلید های مینیاتوری
- همه ی قسمت های فیوز های مینیاتوری استاندارد درون یک محفظه که از مواد عایق و غیر قابل اشتعال ساخته شده قرار می گیرند که از نظر فیزیکی محکم و ایزوله است و انواع غیر استاندارد آن از پلاستیک ساخته می شود که در مقابل حرارت حاصل از عبور جریان و جرقه مقاومتی ندارد و استفاده از آن ها باعث ایجاد خسارات بیشتری می شود.
- یکی از اجزای کلید های مینیاتوری مگنت است که جریانی بیشتر از جریان نامی را تحمل میکند و باعث قطع جریان برق می شود. در فیوز های استاندارد برای هر جریان نامی یه مگنت مخصوص قرار دارد اما در مگنت غیر استاندارد برای جریان های نامی مختلف از یک نوع مگنت استفاده می شود. اجزای تشکیل دهنده مگنت ها شامل سیم پیچ مسی و تیغه متصل به انتهای سیم پیچ مگنت و هسته مرکزی ثابت و متحرک می باشد.
- برای این که کلیدهای مینیاتوری در وضعت قطع و وصل قرار گیرد از شاسی کلید استفاده می شود .
- یکی دیگر از اجزای داخلی کلیدهای مینیاتوری استاندارد، بی متال یا رله اضافه بار است که در هنگام تولید توسط کارخانه به وسیله یک پیچ امپر تنظیم می شود اما این قطعه در انواع غیر استاندارد حذف شده است.
- جرقه گیر از صفحات فلزی موازی که به وسیله لایه های عایق از هم جدا شده اند تشکیل شده است. این وسیله هنگام قطع جریان برق جرقه های بزرگ را به چندین جرقه کوچک تقسیم می کند و مانع ایجاد سر و صدا و حرارت بالا می شود. معمولاً در کلید های غیر استاندارد و ارزان قیمت، این قطعه حذف شده در نتیجه وزن کلید مینیاتوری کم می شود و راحت ترین راه برای تشخیص کلید استاندارد از غیر استاندارد آن است.
- فنرها و اتصالات از اجزای دیگر به کار رفته در کلید های مینیاتوری هستند که مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی دارند.
نحوه نصب کلید مینیاتوری
سیم فاز و نول از کنتور اصلی توسط سیم 6 وارد جعبه فیوزی که داخل خانه قرار دارد می شود. سپس از پایین هر مینیاتوری را به دیگری وصل می کنیم و فاز اصلی را از بالا به مینیاتوری اول متصل می کنیم تا به عنوان کلید اصلی برق عمل کند. همچنین نول اصلی را به بقیه نول های درون جعبه مینیاتوری متصل می کنیم. سیم های فاز هر بخش از خانه به یکی از کلید مینیاتوری متصل می شود که در صورت قطع کلید، جریان برق در تمامی بخش متصل شده قطع می شود.
معروف ترین و قدیمی ترین برنده در تولید کلید های مینیاتوری برند دورمن اسمیت انگلستان است که در عرصه کلیدهای مینیاتوری انواع دو پل و سه پل و چهار پل و با قدرت قطع های 6 کیلوآمپر و 10 کیلوآمپر فعالیت می کند.
آموزش برق یکی از برترین آموزشگاه های کشور در زمینه آموزش برق ساختمان و آموزش تعمیر بردهای الکترونیک با ارائه مدرک فنی و حرفه ای محسوب می شود. شما می توانید برای دریافت مشاوره رایگان و صحبت با کارشناسان مجموعه تماس حاصل فرمایید.
